معرفی یک کتاب

تمام نوشته های زیر نظر نویسنده نیست . صرفا معرفی کتاب بوده است. 

مسئله آذربایجان ایران در تکامل

2017

سلیمانف و کراوس

آذربایجانی ها وفادارترین قوم به ایران بودند.که عمدتا اسلام شیعه شده بودند. و مذهب مهمترین منبع هویت جمعی آنهاست.از سلجوقیان تا قاجار همه آذربایجانی بودند. و این سلسله ها  از ایران در مقابل امپراتوری عثمانی محافظت کردند.وقتی در قرن 20 ناسیونالیسم ظهور کرد چهره ی آذربایجان به عنوان یک جامعه وفادار شکست.و این باعث نگرانی تهران شد.در سال 1324 با حمایت مسکو ، ایالت فدرال آذربایجان تاسیس شد. که همان قرن 20 است و با خروج شوروی از بین رفت.اما چه شد که این وفاداری شکست. در سال 1369 و انحلال شوروی ، منجر به تاسیس کشور آذربایجان در شمال ایران شد. و همین منبع الهام برای آذربایجانیان ایران شد و مشتاق به ریشه های قومی ، زبانی و فرهنگی شوند.

حالا چقدر تمایل به خودمختاری یا استقلال آذربایجان وجود دارد. محاسبه ی آن سخت است. ولی عمدتا جوانان سکولار و دانشگاهی هستند.ناسیونالیست های سکولار از سال 1379 دور تیم تراکتور متمرکز شدند.با این حال شواهد حاکی است مغز متفکر آذربایجانی های ایران ، در ترکیه ، آذربایجان و اسراییل و آمریکاست.

افکار سنجی نشان می دهد، ساکنان مناطق روستایی خود را درجه اول شیعه می دانند.در درجه دوم ایرانی می دانند. و در درجه سوم آذربایجانی می دانند.  برای روستاییان وفاداری به دولت شیعه ، مقدم بر مسایل قومی است. جنگ سوریه اختلافات داخلی آذربایجان را بیشتر کرده است . جوانان مناطق شهری از ترکیه و غرب حمایت می کنند. و مناطق روستایی از بشار اسد و روسیه حمایت می کنند.

ساکنان مناطق روستایی ایران از اقدامات ایران و روسیه در سوریه حمایت کامل می کنند. دریافت تلویزیون ماهواره ای ترکیه در ایران باعث شده است اقلیت جدایی طلب پیشروی کنند. هیچ مدرکی مبنی بر حمایت کامل آمریکا از اقلیت آذربایجان وجود ندارد.اندیشکده های غربی پتانسیل جدایی طلبی را ضعیف ارزیابی می کنند. تهران و مسکو خواهان یک آذربایجان ضعیف هستند. وجود مشکل داخلی به نفع مسکو نیست.چون ایران شریک مهم منطقه ای و جهانی است. برای همین است که آذربایجان در مسیر تکامل خودمختاری است.

یک چهارم جمعیت ایران آذربایجانی هستند. بسیاری از نخبگان نظامی و سیاسی ایران از قبایل آذربایجانی هستند.

پیشه وری هیچ گاه صحبت از استقلال نکرد او یک فدرالیست بود.

نخبگان مدرن ایران همیشه سعی داشتند.شیعه را به پس زمینه ببرند. ولی حکومت شیعه سعی در همگون سازی فارسی داشت. ازدواج شاه با فرح که تاکیدات قومی داشت برای حفظ وحدت بود. تبریز نتوانست با آیت الله شریعتمداری ، با امام خمینی رقابت کند. آیت الله شریعتمداری مخالف اشغال سفارت آمریکا بود. که در حصر خانگی قرار گرفت.وی خواستار خودمختاری بود. آذربایجانی ها در جنگ ایران و عراق به ایران وفادار ماندند و در جنگ شرکت کردند که نمونه آن شهید باکری است.

محسن رضایی در انتخابات سال 1392 فدرال سازی ایران را مطرح کرد و حتی کتاب فدرالیسم نوشت.برای همین است که در اقلیت هستند و پتانسیل ضعیف ارزیابی می شود.آنچنان که آذربایجانی ها در رده های بالای نظام هستند. کردها و بلوچ ها نیستند. در سال 1388 کلیپی از خاتمی پخش می شود که برخی می گویند به آذربایجانی ها توهین شده است.

اصولا بر سر کار آمدن اردوغان در ترکیه در سال 2000 ، برنامه ای در مقابل اسلام گرایی تهران بود. که آنکارا، اسلام گرایی آنکارا را در پیش گرفت.امروزه اکثریت آذربایجانی ها به روسیه علاقه دارند.