معرفی کتاب ....

فرمول آذربایجان 

2016

سوانته کرنل ، آجگانو

سنگاپور

در بیشتر تاریخ بشر امپراطوری شکل اصلی سازمان دهی سیاسی بود. امپراطوری ها به ویژه در ایجاد تعادل بین انسجام اجتماعی و تنوع فرهنگی موفق بودند. مثل امپراطوری روم ، بیزانس ، عثمانی ، شوروی و ....           امپراطوری ها جای خود را به دولت - ملت ها می دادند. آخرین  آنها شوروی بود که دولت - ملت های زیادی زایید. این دولت ها با چالش ایجاد تعادل در انسجام اجتماعی و تنوع دست و پنجه نرم می کنند.این پرسش است که چگونه انسجام سیاسی و اجتماعی  طولانی مدت در میان تنوع قومی ملی شکل می گیرد.

تجربه اتحادیه اروپا ، امپراطوری دموکراتیک جدید بود. که اروپای غربی و شرقی را پس از جنگ سرد به مفهومی  فراتر از دولت-ملت ببرد.اما حس تقدم ملی ، امپراطوری دموکراتیک را تضعیف کرده است.

ما یک ناسیونالیسم مدنی داریم که در فرانسه و آمریکا رایج است. که متضاد آن سوسیالیست است. ناسیونالیسم مدنی می گوید . نژاد مساوی قومیت نیست و بر سر مثلا حقوق بشر پایبندی سیاسی مشترک و دموکراتیک می کنیم. یا بر سر قانون اساسی ناسیونالیسم می کنیم. ناسیونالیسم مدنی متضاد ناسیونالیسم قومی است. ولی ناسیونالیسم قومی متضاد سوسیالیسم نیست.

تعریف ملت بدیهی و ساده نیست . ناسیونالیسم قومی و مدنی و سوسیالیسم همه از زیرشاخه های ملت است.

آذربایجان در قرن 4 پیش از میلاد آتروپاتن یا سرزمین آتش نام داشت. در سال 1918 روزنامه و نشریات به زبان های آذربایجانی ، ترکی عثمانی و فارسی و روسی منتشر می شد. در دوره ای به ترکی عثمانی گرایش یافت.

پایه گذار ناسیونالیسم قومی آذربایجان  در سال 1970 حیدر علی اف در آذربایجان بود. 

ائلچی بی می گفت زبان آذربایجانی وجود خارجی ندارد.زبان فقط ترکی است.و به جای آذربایجان ، ترک بایجان می گفت . که باعث بروز شکاف در ناسیونالیسم قومی می شد.و باعث تضعیف قره باغ شد. روسیه  موافق آذربایجانیسم بود. وقتی روسیه در قره باغ از ارمنستان حمایت کرد. جهت گیری شدیدا طرفدار ترکیه و ضد روس شد. و این حرکات با به قدرت رسیدن حیدر علی اف سرکوب شد.

آذری واژه ای بی خانمان است. و آذربایجانی با خانمان است. با آذربایجانیسم چند فرهنگ گرایی تقویت شد.چون فرهنگ روسی هست. فرهنگ عربی هست . فرهنگ ایرانی هست . قرابت فرهنگی با کشورهای ترک زبان هست. و...

حیدر علی اف گفت این سیگنال مثبت به غرب است. در قانون اساسی آذربایجان آمده است که زبان آذربایجانی زبان رسمی این کشور است.اما هر کس حق استفاده از زبان مادری خود را دارد.در سال 2001 حیدر علی اف آن را از سیریلیک به لاتین تبدیل کرد. مدارس به سه زبان آذربایجانی ، روسی و گرجی است.در دانشگاه لنکران زبان تالشی هم هست.

نظریه پرداز ناسیونالیسم ترک ، گوکالپ خواستار غربی شدن ، اسلامی شدن و ترک شدن ، در آذربایجان است.

دو سوم شیعه و یک سوم سنی هستند. اما گرایش به سنی زیاد شده است. در کودتای گولن بر علیه اردوغان ، الهام علی اف ارتباط دانشگاه قفقاز با گولن را قطع کرد و مجوز شبکه ANS را باطل کرد.