معرفی یک کتاب ...

کردها در خاورمیانه جدید

چنگیز گونس 

لندن

سیستم دولت ها و مرزها ، پس از جنگ جهانی اول در خاورمیانه به وجود آمد.و کردها را به عنوان اقلیت در ایران - عراق - ترکیه - سوریه باقی گذاشت. لحظه ی کرد در خاورمیانه فرارسیده است؟ تحولی که با حمله به عراق در سال 2003 آغاز شد.و دولت فدرال جدید شامل حزب دموکرات کردستان kdp و اتحادیه میهنی کردستان puk به وجود آمد.در سال 2012 منطقه خودمختار عملی به رهبری کردها در سوریه به وجود آمد.آنها علیه داعش بودند و این کردها را در مرکز تحولات سیاسی خاورمیانه قرار داد.احزاب کرد ترکیه بازیگر کلیدی سیاسی در ترکیه بودند.

کردهای ایران : 

کردها همزمان با تولد اسراییل در سال 1946 جمهوری کردی در مهاباد تاسیس کردند.که همزمان با حمله شوروی به ایران در جنگ جهانی دوم بود.یک سال یعد نیروهای ایران وارد کردستان شدند و قاضی محمد در درگیری ها کشته شد.اکنون شورش کردها در ایران ،به میزان قابل توجه کاهش یافته است.حزب دموکرات کردستان ایران و کومله جذابیت خود را از دست دادند. و دچار جنگ و درگیری داخلی شدند.در سال 1990 تمامی رهبران کردهای ایران توسط رژیم ایران کشته شده و تضعیف شدند.بعدا  حزب پژاک تاسیس شد. و درگیری های پراکنده داشت.در سال 1960 عبدالله اسحاقی رهبر حزب دموکرات کردستان ایران شد . و از نظر ایدئولوژیک به سمت راست گرایش یافت . و به خط مصطفی بارزانی حزب دموکرات کردستان عراق پیوست.مصطفی بارزانی از ایران کمک نظامی می گرفت . و به عبدالله اسحاقی دستور توقف درگیری داد.در سال 1971 عبدالرحمن قاسملو رهبر کردهای ایران شد.و از نزدیکان مصطفی بارزانی بود.که متعهد به مبارزه مسلحانه شد و خواستار خودمختاری شد. در سال 1991 کومله دوباره متولد شد.

در زمان انقلاب  1979 حزب دموکرات کردستان کنترل سنندج و مریوان و نقده و سقز را به دست گرفت.که تا سال 1982 ادامه یافت . و با حملات گسترده ارتش سرکوب سخت شد.و در سال 1989 رهبر آن قاسملو کشته شد.و در 1992 دبیر کل آن شرفکندی در برلین ترور شد.

در سال 2004 حزب دموکرات کردستان ایران خواستار حل مسله و چارچوب فدرالیستی شد. پژاک هم 2004 تاسیس شد.آن چیز که پژاک را آرام نگه داشته است.ایالت فدرال کردستان عراق و بارزانی است.

عبدالله مهندی در سال 2010 رهبر حزب دموکرات کردستان ایران است.انتشار نشریات کرد زبان در دوره خاتمی آغاز شد.در دوره احمدی نژاد چندین نشریه کرد زبان بسته شد.حسن روحانی در سفر سال 2016 به مهاباد وعده هایی برای حقوق اقوام کرد داد .اکنون جنبش کردها در ایران افول کرده است.مصطفی هجری رهبر حزب دموکرات کردستان اکنون در اروپا ساکن است و می گوید در ایران بر علیه احزاب کرد دیاسپورا شده است.